زمان های مناسب و نامناسب خواب

زمان‌های نامناسب خواب:

خواب سحر: سحراز حدود یک ساعت و نیم قبل از اذان صبح شروع می‌شود و با اذان صبح به پایان می‌رسد. بیدار ماندن در این زمان، علاوه بر فواید طبی بر جسم انسان،تاثیرات زیادی بر رشد روحی و معنوی او دارد؛ تاجایی‌که تمام عرفا وبزرگان، رشد عقلانی و روحانی خود را حاصل بیداری و مناجات در این زمانمی‌دانند.

امام علی علیه‌السلام: خوابیدنقبل از نماز صبح، پریشانی و فقر می‌آورد. به گفته یکی از حکما تمامموجودات زنده(به غیر از سگ که بیدار بوده و تا صبح نگهبانی می‌دهد) در اینساعت از شبانه‌روز بیدارند.

امام باقر علیه‌السلام: "بر حذر باش از خواب بین نماز شب و نماز صبح."

در روایات نیز خواص زیادی برای برخاستن در این ساعات و اقامه نماز شب هم‌چون زیبایی صورت، نورانیت چهره و ... آمده است.

امام رضا علیه‌السلام: خودت را عادت بده که ساعتی از شب را برخیزی.

قرآن کریم می‌فرماید: "ایجامه به خود پیچیده، شب را به جز کمی از آن به پا خیز و ... بیداری در اینزمان است که موجب افزایش توان انسان برای فعالیت روزانه می گردد. (سورهمزمل آیات 1 الی 7)

ازمنظر علم نیز، وقتی پس از نیمه شب می‌خوابید، ظاهر بدن سرد و دمای محیط همسرد است و سردی خیلی زیاد می‌شود. بنابراین برخواستن از خواب پس از نیمهشب برای رفع این سردی مفید بوده و موجب تعدیل دمای بدن می‌گردد. هم‌چنینآن ساعات، زمان سکوت و آرامش است که در دیگر زمان‌ها نمی‌توان این آرامشرا یافت.

خواب عیلوله:  فاصله زمانی بین اذان صبح و طلوع خورشید را بین‌الطلوعین و خواب در این زمان را عیلوله می‌نامند. عیلوله از ماده ((علل)) و به معنای مرض است؛ زیرا خواب در این زمان بیماری زاست.

امام صادق علیه‌السلام: "خواب بامداد، شوم و مانع روزی است. چهره را زشت و رنگ را زرد می‌گرداند، پس مبادا در این زمان بخوابید."

این زمان، زمان نزول فرشتگان است و هر کس در این زمان بخوابد، از دریافت رزق کامل خود و برکات معنوی آن محروم خواهد شد.

امام سجاد علیه‌السلام به ابو حمزه ثمالی فرمودند: "قبلاز طلوع آفتاب نخواب که من این کار را از تو نمی‌پسندم؛ زیرا حق تعالیروزی بندگان خود را در این زمان قسمت می‌کند و هر که این ساعت را خوابباشد، از روزی محروم می‌گردد.

خواب فیلوله: خواب  ضعف و سستی است و به خواب بعد از روز (بعد از طلوع خورشید) گفته می‌شود. 

امام باقر علیه‌السلام: خواباول روز بی‌عقلی است؛ زیرا موجب سردی بدن می‌شود؛ لذا فرد در طول روز کسلاست و شور و نشاط کافی جهت انجام فعالی‌تهای روزانه خود ندارد. همانبحرانی که نسل‌های امروزی در اثر بی‌توجهی  به این دستورات طبی وروان‌شناسی اسلام گرفتار آن شده‌اند.

خواب غیلوله: خوابیدن حدود نیم ساعت قبل از غروب را غیلوله می‌گویند. این خواب موجب هلاکت انسان می‌شود.

 امام باقر علیه‌السلام: خواب بعد از عصر حماقت است.

خواب بین‌العشائین: خواب از اذان مغرب تا زمان عشاء (دو ساعت بعد از اذان مغرب) مناسب نیست.

امام باقر علیه‌السلام: خواب بین نماز مغرب و عشاء انسان را از رزق محروم می‌کند.

امیرالمومنین علیه‌السلام: خوابیدن قبل از نماز عشاء پریشانی و فقرمی‌آورد چون باقی‌مانده رزق هر فرد از بین الطلو عین در این زمان پخش می‌شود.

شب‌های خاص: در احادیث معصومین تاکید زیادی بر بیداری واحیاء شب‌های خاصی مانند شب نیمه شعبان، لیالی قدر و ... شده است
.

زمان‌های مناسب خواب
:

خواب قیلوله: خوابپیش از ظهر (حدود نیم ساعت قبل از اذان ظهر تا اذان ظهر) را خواب قیلولهگویند که بسیار مفید بوده و موجب نشاط و تقویت قوای مختلف بدن می‌شود.

شخصی نزد پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله رفت و سوال کرد:

منحافظه‌ای قوی داشتم ولی اکنون فراموشی بر من غالب شده است. حضرت پرسیدند:آیا خواب قیلوله می‌کردی و اکنون آن را ترک کردی؟ گفت: بله. حضرتفرمودند:  دوباره خواب قیلوله بکن. چون این کار را کرد، حافظه‌اش برگشت.

امام باقر علیه‌السلام: (خواب قیلوله نعمت است)؛ زیرا گرمی هوای روز ، سردی ظاهر بدن را  تعدیل می‌کند.

امام خمینی قدس سره نیز در انجام خواب قیلوله  استمرار می‌ورزیدند.

خواب اول شب : خوابسر شب یعنی بعد از نماز عشاء تا نیمه شب شرعی است که بسیار مناسب است و هرساعت آن برابر با دو و نیم تا سه ساعت است و از نیمه شب شرعی تا یک ساعتبه اذان صبح که هر یک ساعت برابر یک ساعت می‌باشد؛ به این معنی که کیفیتخواب اول شب بسیار زیاد است و خستگی کار روز را ازبین می‌برد.

خواب حیلوله: خواب بعد از  ظهر را خواب حیلوله گویند. حیلوله یعنی حایل میان انسان و نماز ظهر و عصر که پس از نماز اشکالی ندارد.

برگرفته از جزوات استاد خیراندیش و دکتر خوش‌نژاد

منبع احادیث: کتاب حلیه‌المتقین